Beplantingsplan voor de vijver: zuurstofplanten, waterlelies en moerasplanten

Doel beplantingsplan

Een beplantingsplan is een onderdeel van het vijverontwerp. Je geeft erin aan, welke waterplanten je waar in de vijver gaat zetten. Waterplanten hebben een belangrijke biologische functie in de vijver: ze houden het vijverwater helder. Zonder goede beplanting krijgt een nieuwe vijver snel last van algen en troebel water.

Waterplanten, en dan met name zuurstofplanten, houden de vijver helder. Het is belangrijk om bij het ontwerpen en aanleggen van een vijver een goed beplantingsplan te maken. Hierin komt te staan, welke waterplanten waar in de vijver komen. Zonder goede waterplanten wordt een nieuwe vijver al snel groen en troebel als gevolg van algengroei.

Beplantingsplan

In het beplantingsplan voor de vijver maak je onderscheid tussen drie soorten planten: zuurstofplanten, lelieachtigen en moerasplanten.

Zuurstofplanten

Zuurstofplanten zijn de belangrijkste waterplanten in de vijver. Deze planten nemen namelijk hun voedingsstoffen rechtstreeks uit het vijverwater op. Hierdoor zijn het voedselconcurrenten voor algen. Anders gezegd: als er voldoende groeiende zuurstofplanten in de vijver staan, blijft het vijverwater helder. Het videofilmpje onder deze paragraaf brengt dit in beeld.

Per 1.000 liter vijverwater is minimaal één mand zuurstofplanten (met 4 bosjes) nodig. Omdat niet alle zuurstofplanten even goed zullen groeien, is het belangrijk verschillende soorten te kiezen.

Geschikte soorten zijn o.a.:
Waterpest (Elodea canadensis)
Gedoornd hoornblad (Ceratophyllum demersum)
Aarvederkruid (Myriophyllum spicatum)
Glanzend fonteinkruid (Potamogeton lucens)
Bronmos (Fontinalis antipyretica)

Minder geschikt voor een nieuwe vijver is Waterviolier (Hottonia palustris). Deze waterplant vereist relatief zuur water en gaat in nieuwe vijvers meestal snel dood.

Alle genoemde zuurstofplanten kunnen het beste op een plantdiepte van 50cm geplaatst worden. Voor het plaatsen van de zuurstofplanten kan gebruik gemaakt worden van plantmandjes van 20cm x 20cm. Deze mandjes kunnen gevuld worden met zuurstofplantensubstraat of een gelijk megsel van vijveraarde en scherp zand. Poot in één mandje altijd één soort zuurstofplant.

Waterlelies

Lelieachtige waterplanten worden vooral voor de sier in de vijver gezet, al zorgen hun bladeren in de zomer ook voor schaduw in de vijver. Waterlelies zijn de meest in het oog springende planten in de vijver, vooral als ze in bloei staan.

Er zijn zeer veel leliesoorten (cultivars) verkrijgbaar. De meeste soorten groeien het best op een waterdiepte van 80cm, al kan een jonge stek het beste tijdelijk op een minder diepe plaats (50cm) gezet worden. Jonge lelies hebben veel tijd nodig om een wortelgestel te vormen. Vaak geven ze de eerste twee jaar weinig bladeren en weinig of geen bloemen. Om te zorgen dat de wortel goed kan groeien, kan het beste voor een grote, platte plantmand gekozen worden. Deze kan gevuld worden met speciale lelieaarde.

Hoe donkerder een lelie gekleurd is, hoe meer zonuren nodig zijn. Zo zal een witte waterlelie (Nymphaea alba) al bloemen geven bij zes zonuren per dag, terwijl een dieprode variant als Nymphaea escarboucle acht tot tien zonuren vereist.

De gewone witte waterlelie (Nymphaea alba) geeft over het algemeen veel bloemen en is een vrij snelle groeier. Nadeel van deze soort is, dat hij erg fors uitgroeit en daardoor voor veel vijvers al snel te groot wordt. Alle leliesoorten ontwikkelen een overblijvend wortelstelsel waaruit de bladeren en bloemen groeien. Waterlelies moeten daarom in een grote, platte plandmand gezet worden.

Moerasplanten

Oever- of moerasplanten dienen vooral om de vijverrand van een natuurlijke vijver te laten begroeien. In een formele vijver blijven ze soms helemaal achterwege. Moerasplanten hebben, net als waterlelies, een beperkte biologische rol in de vijver; deze planten dienen vooral voor de sier.

Moerasplanten zijn er in zeer veel soorten en maten. Sommige kunnen tot 40cm diep staan, andere verdragen slechts licht vochtige grond.

Het mooiste effect wordt meestal verkregen met één of hooguit enkele soorten moerasplanten.

Op deze afbeelding is te zien hoe plantmanden in de vijver gezet worden. De twee waterlelies staan op het diepste punt van de vijver. De moerasplanten, Gele lis (Iris pseudacorus), staan hoger in de vijver. De zuurstofplanten moeten nog geplaatst worden. De beste plaats hiervoor in deze vijver is tussen de moerasplanten.

Waterplanten kopen

Waterplanten zijn verkrijgbaar bij tuincentra en vijverspeciaalzaken van maart tot oktober. Veel planten die in het vroege voorjaar worden aangeboden, zijn in een warme kas opgekweekt. Hierdoor zijn ze niet goed afgehard en kunnen ze makkelijk afsterven als ze plotseling buiten in de vijver gezet worden. Het is daarom zeker te overwegen waterplanten bij een speciaalzaak te kopen.

Waterplanten zoals deze waterpest (Elodea) kun je bij veel verschillende leveranciers kopen. Gespecialiseerde bedrijven bieden ook volledig aangeplante mandjes aan.